Brandweerduikteam

Eind jaren 1970 wordt het Goese brandweerduikteam opgericht. Of het nu gaat om het redden van drenkelingen, het zoeken van vermiste personen, of het redden van gewonde watervogels: het duikteam van de Goese brandweer wordt er voor ingezet. 

Vroeger beperkte de taak van de brandweer zich vooral tot brandbestrijding. Er was geen specifieke taak weggelegd bij ongevallen, laat staan bij waterongevallen. Wel had de gemeente Goes maatregelen getroffen voor het redden van drenkelingen. Zo waren er langs de singels en rond de haven op vaste adressen dreggen beschikbaar om mensen vanaf de kant op het droge te trekken. Een dreg was niet meer dan een ijzeren haak aan een stuk touw of stok.

In de tweede helft van de 20e eeuw komt het inzicht dat de brandweer meer hulpverlening kan en zou moeten bieden dan alleen blussen. Dit luidt niet alleen het begin van de technische hulpverlening in, maar ook dat van waterongevallenbestrijding. In Den Haag richt halverwege de jaren 1960 het eerste brandweerduikteam van Nederland op. Andere grote steden volgen in de vroege jaren 1970.

In 1976 zijn er twee duiksets aanwezig op de Goese brandweerkazerne. Er zijn enkele hobbyduikers in het korps, maar nog niemand is opgeleid als brandweerduiker. Hiervoor is namelijk een speciale opleiding nodig.

In 1978 wordt de opleiding tot brandweerduiker voor het eerst in het Zeeuwse aangeboden. In december zijn de eerste drie duikers gediplomeerd. In januari 1979 zijn er twee instructieavonden voor de blusploegen om kennis te maken met de duikprocedures en hoe de duikers begeleid moeten worden. Ook worden er twee duikers in Wolphaartsdijk opgeleid, ook hier worden twee duiksets geplaatst.

Uitrukprocedure

Indien het duikteam ingezet moet worden, wordt er een duikalarm gemaakt voor de korpsen Goes en Wolphaartsdijk. Er wordt vervolgens met twee voertuigen uitgerukt. De MP4 van Goes en de MP6 van Wolphaartsdijk. Beide voertuigen dienen een minimale bezetting van 1 duiker, 1 bevelvoerder en 1 seinleider/chauffeur te hebben. Samen vormen de twee voertuigen één duikteam.

In 1982 wordt Paul van der Schraaf als duikploegleider aangewezen. Hij stelt een boot ter beschikking aan het team, alleen de buitenboordmotor moet nog worden aangeschaft.

Eind 1985 stopt het duikteam van Wolphaartsdijk en worden er in de stad Goes nieuwe duikers gezocht. In totaal bestaat het duikteam dat jaar, naast zes seinmeesters en vier duikers, uit drie duikers in opleiding.

Dienstverleningen

Naast ongevallen wordt het team ook regelmatig gevraagd voor dienstverleningen. Denk hierbij aan het opduiken van gestolen goederen of bewijsmateriaal voor de politie. Daarnaast is het duikteam uit voorzorg aanwezig bij diverse evenementen die zich op of om het water afspelen. Voorbeelden daarvan zijn de Havendagen in Colijnsplaat en de Mosselfeesten in Yerseke. Beide evenementen worden bezocht door tienduizenden mensen. Op die momenten is er sprake van verhoogde risico’s die de aanwezigheid van duikers rechtvaardigt.

Het duikteam heeft een groot verzorgingsgebied: het overgrote deel van Zuid-Beveland, een groot deel van Schouwen-Duiveland en de oostzijde van Noord-Beveland.

Voer- en vaartuigen

Nadat de MP4, de gereedschap en materiaalwagen van Goes wordt afgevoerd, is de manschappenwagen 707 de aangewezen wagen voor vervoer van de duikers. Vanaf 1984 wordt een tankautospuit gebruikt voor vervoer. De grote wens voor een eigen voertuig voor het duikteam komt in 1989 in vervulling. Een oude ambulance van de Bevelandse ambulancedienst wordt verbouwd, rood gespoten en van de juiste bepakking voorzien. Zes jaar doet de wagen dienst tot hij vervangen wordt door een splinternieuwe op maat ingerichte Iveco bus.

Na de Iveco komen er opnieuw verschillende Mercedesbussen. In 2006 wordt een nieuwe Sprinter 316 gekocht. In 2016 wordt deze vervangen door een grotere Sprinter 515. In 2023 wordt deze weer vervangen door hetzelfde type, maar dan in een langere en hogere versie. Zo heeft het team meer ruimte voor de moderne apparatuur die nodig is bij duikklussen.

Samen met de in 1989 aangeschafte waterongevallenwagen wordt ook een boot aangeschaft. De groene Zodiac met Yamaha-motor vervangt de houten boot die tot nu toe in gebruik is. Een aluminium Buster M vervangt de Zodiac in 2000. Vervanger in 2011 is een Rigid Inflatable Boat (RIB) van het merk Narwhal. De boot is uitgerust met sonarapparatuur waarmee onder water voorwerpen of personen kunnen worden opgespoord. Op de stuurstand zijn tevens een marifoon en een C2000-mobilofoon ingebouwd. 

De huidige boot van het duikteam is een Cipax Pioner multi. Deze is zo ontworpen dat deze vele en gevarieerde taken aankan, zoals het transporteren van materialen, dieren, kleine voertuigen en duikuitrusting. De boegdeur wordt neergelaten met een roestvrijstalen lier, wat het laden en lossen vergemakkelijkt. 

Professionalisering

In de loop van de jaren wordt de duiktaak van de brandweer steeds meer geprofessionaliseerd. Keuringseisen worden strenger, er moet aan oefeneisen en duikminuten worden voldaan en diploma’s zijn beperkt geldig. Ook ongevallen waarbij collega-brandweerduikers om het leven komen zijn reden voor strengere procedures. Hierbij vervalt ook de niet-spoedeisende duikklussen zoals bergingen.

De wetgeving beschrijft niet uitgebreid de ‘natte’ taken van de brandweer. De landelijke Brandweerorganisatie heeft echter wel handreikingen en visies opgesteld. Een van de belangrijkste veranderingen vindt plaats in 2000 wanneer een ‘Leidraad bestrijding waterongevallen’ wordt gepubliceerd. Voorheen dook men altijd in duo’s, maar de nieuwe richtlijn gaat uit van één duiker in het water, met een reserveduiker stand-by op het droge. De duikeenheid moet ook een duikploegleider hebben die toezicht houdt en bepaalt hoe de klus geklaard gaat worden. Ook worden er noodprocedures en duiktechnieken uitgelegd in dit document.

Zeeuwse Waterongevallenbestrijdingsteams

Met de vorming van de veiligheidsregio en één brandweer Zeeland ontstaat er ook een hechte samenwerking tussen de diverse duikteams in Zeeland. Wanneer een duikteam wordt ingezet, wordt er standaard een tweede duikploeg gealarmeerd. Hierdoor kunnen er als het nodig is meerdere duikers ingezet worden of kunnen de twee ploegen elkaar aanvullen als een van de teams een duiker te kort heeft. Naast Goes heeft ook brandweer Middelburg, Terneuzen en Tholen een duikteam.

Uitrusting

Iedere duiker heeft zijn eigen persoonlijke uitrusting: een duikpak, een duikset, een stabjacket, handschoenen, duikmasker, mes en lamp. Het duikteam heeft bovendien de beschikking over twee communicatiesets waarmee door de helpers vanaf de wal met de duikers onder water gepraat kan worden. Zonder deze communicatiesets mag niet gedoken worden.

Ten behoeve van de duikers is in de kazerne aan de Oranjeweg een omkleed- en doucheruimte aanwezig omdat vaak in niet al te fris water wordt gedoken. Ook zijn voor de duikuitrusting speciale rekken in gebruik. De pakken worden zelfs met warme lucht gedroogd om ze in een optimale conditie te houden.

SCUBA met Oppervlakte Luchtvoorziening

In 2021 heeft het Goese team de Zeeuwse primeur van het nieuwe SCUBA duiktoestel. In vergelijking met de oude systemen zijn er meer veiligheidsbarrières ingebracht die tijdig signaleren dat de ademluchtvoorraad opraakt. Naast de manometer, is het duikmasker voorzien van een rood waarschuwingslampje en is het systeem voorzien van een ademweerstand. De duiker voelt bij lagere druk dat hij zwaarder moet ademen en kan dan vervolgens de reserve hendel bedienen, waarmee er op de reservelucht wordt gedoken. In een tweede fase wordt de oppervlakte luchtvoorziening uitgerold. Met een mobiele duik unit (MDU) kan de duiker vanaf de kant van ademlucht worden voorzien.

Er is niet genoeg ruimte in de waterongevallenwagen om de nieuwe apparatuur te vervoeren, dus wordt er uitgekeken naar een grotere bus voor het duikteam. In 2023 wordt de oude duikbus van brandweer Delft overgenomen door Veiligheidsregio Zeeland en krijgt deze een plekje in de kazerne aan de Oranjeweg. Het is een vergelijkbare Mercedes-Benz 515CDi Sprinter als de vorige, maar met een langere wielbasis.