Brandweer Kloetinge

In 1933 wordt de gemeentelijke vrijwillige brandweer Kloetinge opgericht. Na de herindeling van de gemeenten in 1970 valt de gemeente Kloetinge onder die van Goes, de twee brandweerkorpsen zijn dan al enkele jaren samen. Lees hier de geschiedenis van de Kloetingse brandweer in een notendop.

Het ringdorp Kloetinge is een van de oudste dorpen van Zuid-Beveland, ontstaan voor de systematische bedijkingen toen het wonen op natuurlijke hoogten de enige bescherming boden tegen het water. Omstreeks de 10e eeuw ontstaat het dorp op een kreekrug als een tijdelijke verblijfplaats van herders, die van Walcheren of Noord-Beveland kwamen. In 1572 wordt het dorpscentrum van Kloetinge platgebrand door de Geuzen die Goes belegeren.

Brandpreventie

April 1659 treffen de Schout en schepenen brandpreventieve maatregelen naar aanleiding van het grotendeels afbranden van het dorp. Brandbestrijding staat dan nog in de kinderschoenen en is niet veel meer dan met water gevulde brandemmers doorgeven en op het vuur gooien. Pas eind 17e eeuw komen de eerste handbrandspuiten op de markt. In 1845 komen we de eerste handbrandspuit in Kloetinge tegen in de archieven, maar het is aannemelijk dat daarvoor ook al een spuit aanwezig was.

Halverwege de 19e eeuw staat het brandweermaterieel in het brandspuithuis in de zuidelijke zijkapel van de Kloetingse Geerteskerk. Er zijn drie sleutels van het spuithuis beschikbaar, een in de gemeentekamer, een bij de brandmeester en een bij de brandspuitmeester. Hieronder het materieel en personeel van de brandweer in 1845.

Plichtbrandweer

De gemeente heeft een plichtbrandweer, burgers waren aangewezen om bij brand op te treden. Alle mannen in Kloetinge die jonger zijn dan 60 jaar zijn verplicht om op te treden bij brand. Iemand die zich van de dienst probeert te onttrekken krijgt een boete van één tot twaalf gulden. Aangewezen burgers kunnen zichzelf voor dertig gulden vrijkopen bij de gemeente. Maar als ze een goede reden opgeven, kunnen ze ook vrijstelling krijgen.

De brandmeester is bij brand of oefening herkenbaar aan een blauw en geel geschilderde stok. De onderbrandmeester en brandspuitmeester hebben een identieke, maar kortere stok. De stok van de stokmans is nog een slag korter. De stokmans hebben de taak om bij brand de orde te handhaven. Daarnaast moeten zij ook controleren dat de beambten zich niet “aan sterken drank te buiten gaan” tijdens een inzet.

Heernisseweg

In 1919 vraagt het gemeentebestuur van Kloetinge aan dat van Goes of de Heernisseweg aan het verzorgingsgebied van de Goese brandweer toegevoegd kan worden. De straat, toen nog grondgebied van de gemeente Kloetinge, ligt te ver van de “bewaarplaats der brandbluschmiddelen”. De Goese burgemeester en generale brandmeester hebben hier geen bezwaar tegen.

Reorganisatie en motorbrandspuit

Op 2 april 1933 is er een grote brand in Kloetinge. Molenmakerij De Groot en het naastgelegen woonhuis aan de Parallelweg, branden tot de grond toe af. Voor de gemeenteraad een teken dat er iets moet veranderen in de brandweerorganisatie van het dorp. Eind 1933 is er in Kloetinge een bijeenkomst tussen burgemeester Bierman en commandant Straub van de toen nog Kloetingse plichtbrandweer. Onderwerp van het overleg is het oprichten van de ‘Vrijwillige brandweer Kloetinge’ en bovendien de aanschaf van een motorspuit. Uiteindelijk worden er 17 brandweervrijwilligers aangesteld. De motorspuit komt in de plaats van de oude handbrandspuit die tot op heden in gebruik is.

Geesink en Magirus

De motorbrandspuit wordt besteld bij de firma Geesink en is van het merk Magirus. De kosten bedragen 1450 gulden. Dit bedrag zorgt voor discussie in de gemeente, gevreesd wordt voor verhoogde belastingen om de reorganisatie te kunnen betalen.

De Kloetingse motorbrandspuit wordt in februari 1944 door de pro-Duitse burgemeester Marinus Tuiten aan de bezetter meegegeven naar Walcheren. De Duitsers gebruiken de spuit vervolgens om aan de Zeeuwse kust palen in het zand te spuiten. De spuit wordt daarna nooit meer teruggezien. De gemeente Kloetinge is hierdoor voor meer dan een jaar aangewezen op de spuiten van Goes en Kapelle. Al met al komt er in mei 1945 een vervangende motorspuit van de ‘Inspectie voor Luchtbescherming en Brandweer’. Kloetinge krijgt deze grootvermogenspuit in bruikleen.

Harland spuit

Na de oorlog krijgt het dorp een motorspuit van de Engelsen. De spuit van het merk Harland staat op een klein wagentje op twee wielen. Later wordt een grotere wagen geleverd voor de spuit. Deze nieuwe wagen past niet in het brandspuithuisje in de zijkapel van de Geerteskerk. Een “geteerde oude schuur” in de Nieuwstraat, tegenwoordig de Jachthuisstraat, wordt de tijdelijk kazerne. De schuur is in particulier bezit en het kost de gemeente vier gulden per week om de schuur te gebruiken.

Eind 1946 wordt een Chevrolet C8A materiaalwagen aangeschaft om de brandweerlieden te vervoeren en de motorspuit te trekken. Om het nieuwe materieel in een fatsoenlijk gebouw te huisvesten wordt in november 1948 het pand aan de Lewestraat 7 gekocht en verbouwd tot kazerne.

In 1955 wordt de Harland motorspuit vervangen door een nieuwe motorspuitaanhanger van firma Wijnveen met een Stork pomp.

In 1960 blijkt de Chevrolet een groot gevaar in het verkeer en is deze dringend aan vervanging toe. Op 21 oktober 1961 om 14 uur wordt de nieuwe wagen, een Chevrolet type 3642 met Lansen opbouw feestelijk in gebruik genomen bij dorpshuis Amacitia.

Slangentoren

In 1955 besluit de gemeenteraad om op de weilanden ‘De Hem’ aan de Leeuwestraat een slangen- en oefentoren te bouwen. De toren is 16 meter hoog en heeft drie balkons. Aan de balkons kunnen ladders gehangen worden zodat de spuitgasten kunnen oefenen. In de toren kunnen de slangen te drogen gehangen worden.

Alarmering van het korps gebeurt tot 1956 door een sirene op het gemeentehuis. Met het gereedkomen van de automatische sprinklerinstallatie in de Kloetingse kerktoren wordt de sirene daar geïnstalleerd, de sprinkler kan automatisch de sirene activeren. Ook vanuit het gemeentehuis en vanuit de woning van de commandant kan de sirene gestuurd worden.

Kloetinge en Goes één korps

Op 1 juli 1967 gaat brandweer Kloetinge samen met de Goese. De kosten voor brandweerzorg in de kleine gemeente zijn erg hoog, daarnaast kampt Kloetinge aan een tekort van brandweervrijwilligers.

De Chevrolet personeel-materiaalwagen en de Stork motorspuitaanhanger die dan in dienst zijn, verhuizen van de kazerne aan de Lewestraat, naar de kazerne in de Goese Brouwersgang. De auto, brandspuitaanhanger en ander diverse brandweermaterieel wordt getaxeerd op 23 duizend gulden. De oude Harland brandspuit is in zeer slechte staat en wordt geschonken aan de Goese Ambachtschool aan de Bergweg. In ruil maakt de school een nieuw toegangshek voor de begraafplaats in Kloetinge.

Ook de Kloetingse vrijwilligers mogen lid worden van de Goese brandweer. De burgemeester blijft formeel het opperbevel voeren binnen de gemeente, maar de Goese brandweercommandant wordt verantwoordelijk voor de brandweerzorg.

De oude brandweerkazerne in Kloetinge wordt verbouwd tot woning. Uiteindelijk wordt in 1987 de slangentoren gesloopt, de toren is namelijk in een erg slechte staat. Met de sloop van de toren gaat het laatste beeld verloren van de tijd dat het dorp nog een eigen brandweer had.

In 1970, het jaar van de gemeentelijke herindeling waarin de huidige gemeente Goes ontstaat, gaat ook de gemeente Kloetinge op in die van Goes.